Khảo sát của Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế (ISO) và Diễn đàn Công nhận Quốc tế (IAF) - ISO Survey là báo cáo thường niên uy tín nhất, cung cấp cái nhìn toàn cảnh về số lượng chứng chỉ hệ thống quản lý ISO được cấp trên toàn thế giới. Báo cáo năm 2024 (công bố tháng 9/2025) đánh dấu một bước ngoặt quan trọng về phương pháp luận, cung cấp bộ dữ liệu phong phú và chính xác hơn, đồng thời phản ánh rõ nét xu hướng áp dụng tiêu chuẩn hệ thống quản lý trên toàn cầu và tại Việt Nam.
Bài viết do GIC Việt Nam thực hiện sẽ phân tích chuyên sâu các kết quả của ISO Survey 2024, tập trung vào xu hướng tăng trưởng toàn cầu, các số liệu chi tiết và phần thông tin đáng chú ý của Việt Nam.
1. Thay đổi về phương pháp luận: Kỷ nguyên của IAF CertSearch
Điểm thay đổi lớn nhất của kết quả ISO Survey 2024 là việc chuyển đổi nguồn dữ liệu. Thay vì thu thập tự nguyện do các tổ chức công nhận cung cấp, năm nay, dữ liệu khảo sát được tổng hợp trực tiếp từ IAF CertSearch, cơ sở dữ liệu toàn cầu của Diễn đàn Công nhận Quốc tế (IAF) về chứng nhận các hệ thống quản lý đã được công nhận.
+) Ưu điểm: Phương pháp mới này cung cấp một nguồn dữ liệu toàn diện, đáng tin cậy và cập nhật hơn, giảm bớt gánh nặng báo cáo cho các tổ chức chứng nhận và công nhận. Dữ liệu được cung cấp bởi các tổ chức chứng nhận đã được công nhận bởi thành viên của Thỏa thuận đa phương (IAF Multilateral Recognition Arrangement - MLA) của IAF.
+) Hạn chế: Về mặt dữ liệu, báo cáo cũng lưu ý một hạn chế đáng kể là thiếu dữ liệu từ các tổ chức chứng nhận thuộc cơ quan công nhận DAkkS của Đức. Tuy nhiên, điều này đã được bù đắp nhờ sự tham gia tích cực từ Trung Quốc, với nguồn dữ liệu chính thức từ chính phủ và cơ quan công nhận CNAS đã góp phần củng cố đáng kể độ chính xác của khảo sát đối với các tiêu chuẩn chính.
2. Kết quả chứng nhận toàn cầu: Sức bật của các tiêu chuẩn an toàn và bền vững
Năm 2024 tiếp tục chứng kiến vai trò chủ đạo của các tiêu chuẩn cốt lõi. ISO 9001:2015 về quản lý chất lượng vẫn là hệ thống quản lý phổ biến nhất với 1.474.118 chứng chỉ và 2.321.640 địa điểm được chứng nhận trên toàn cầu.
Tuy nhiên, sự tăng trưởng ấn tượng nhất lại được ghi nhận ở nhóm tiêu chuẩn liên quan đến an toàn và phát triển bền vững.
3. Xu hướng tăng trưởng 2023-2024
Do có sự thay đổi về nguồn dữ liệu, báo cáo đã lưu ý rằng việc so sánh trực tiếp giữa các năm cần được nhìn nhận một cách thận trọng. Mặc dù vậy, các số liệu so sánh vẫn cho thấy rõ những xu hướng tăng trưởng bùng nổ.
Phân tích các xu hướng chính:
+) Bùng nổ an toàn và sức khỏe nghề nghiệp (ISO 45001): Với mức tăng trưởng 193,0%, ISO 45001 cho thấy một sự thay đổi mang tính toàn cầu trong nhận thức về tầm quan trọng của môi trường làm việc an toàn. Điều này không chỉ phản ánh áp lực pháp lý mà còn là yêu cầu từ chuỗi cung ứng và nhu cầu bảo vệ nguồn nhân lực của doanh nghiệp.
+) Tăng tốc vì môi trường (ISO 14001 & ISO 50001): ISO 14001 (Quản lý môi trường) tăng trưởng 125,1% và ISO 50001 (Quản lý năng lượng) tăng 54,4%. Điều này khẳng định xu hướng ESG (Môi trường - Xã hội - Quản trị) không còn là lựa chọn mà đã trở thành yêu cầu bắt buộc trong chiến lược kinh doanh toàn cầu.
+) An toàn thông tin là ưu tiên (ISO/IEC 27001): Tốc độ tăng trưởng 104,5% của ISO/IEC 27001 phản ánh mối lo ngại ngày càng tăng về an ninh mạng, bảo vệ dữ liệu trong bối cảnh chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ.
+) Chất lượng vẫn là nền tảng (ISO 9001): Mặc dù có tốc độ tăng trưởng phần trăm thấp hơn các tiêu chuẩn mới nổi, ISO 9001 vẫn tăng trưởng ấn tượng 75,9%, bổ sung hơn 636.000 chứng chỉ mới, khẳng định vai trò nền tảng của quản lý chất lượng đối với mọi tổ chức.
4. Thị trường chứng nhận tại Việt Nam
Số liệu trong ISO Survey 2024 cũng đã cung cấp một bức tranh chi tiết, cho thấy nhiều tín hiệu tích cực về hoạt động chứng nhận tại Việt Nam. Việt Nam tiếp tục là một trong những quốc gia có tốc độ tăng trưởng chứng nhận hàng đầu khu vực.
Bảng 4: Tốc độ tăng trưởng chứng nhận tại Việt Nam (2023 so với 2024)
Phân tích thị trường Việt Nam:
+) Tăng trưởng đồng đều và bền vững: Việt Nam cho thấy sự tăng trưởng mạnh mẽ ở tất cả các tiêu chuẩn cốt lõi. Đặc biệt, tốc độ tăng trưởng của ISO 9001 (+37,67%) và ISO 14001 (+37,28%) là rất cao, cho thấy sự cam kết của doanh nghiệp Việt Nam trong việc hội nhập chuỗi cung ứng toàn cầu, nơi chất lượng và ý thức môi trường là yêu cầu cơ bản.
+) Đón đầu xu hướng an toàn và năng lượng: Tương tự xu hướng toàn cầu, các doanh nghiệp Việt Nam đang đầu tư mạnh mẽ vào các hệ thống quản lý mới:
+) Thế mạnh của ngành đặc thù:
- Với ISO 9001: Các ngành sản xuất chiếm ưu thế, bao gồm Cao su và các sản phẩm nhựa (230 chứng chỉ), Kim loại cơ bản và các sản phẩm kim loại chế tạo (201) và Thiết bị điện và quang học (178). Ngành Xây dựng (132) cũng có số lượng chứng chỉ đáng kể.
- Với ISO 14001 & ISO 45001: Xu hướng tương tự khi các ngành công nghiệp chế tạo như Thiết bị điện và quang học (124 chứng chỉ 14001, 65 chứng chỉ 45001), Cao su và sản phẩm nhựa (122 chứng chỉ 14001, 34 chứng chỉ 45001) và Da và các sản phẩm da (16 chứng chỉ 14001, 15 chứng chỉ 45001) đều cho thấy sự áp dụng đồng thời cả ba hệ thống quản lý (Chất lượng - Môi trường - An toàn). Đây là xu hướng tích hợp hệ thống tất yếu để tối ưu hóa nguồn lực.
- Với ISO/IEC 27001: Không khác với dự đoán, ngành Công nghệ thông tin (42 chứng chỉ) dẫn đầu. Tuy nhiên, sự xuất hiện của ngành Thương mại bán buôn & bán lẻ (22) và Tài chính, bất động sản (10) cho thấy tiêu chuẩn này đang lan tỏa mạnh mẽ sang các lĩnh vực dịch vụ quan trọng khác.
Kết luận
Kết quả Khảo sát ISO 2024 đã cung cấp những thông tin giá trị, phản ánh rõ nét xu hướng dịch chuyển toàn cầu sang các tiêu chuẩn về bền vững (ISO 14001, ISO 50001) và an toàn (ISO 45001, ISO/IEC 27001). Đây là một xu hướng tất yếu và không thể đảo ngược.
Đối với Việt Nam, dữ liệu cho thấy một thị trường chứng nhận đang phát triển nhanh và ngày càng toàn diện. Doanh nghiệp Việt Nam không chỉ duy trì cam kết với chất lượng (ISO 9001) mà còn đang chủ động đón đầu các xu hướng toàn cầu về an toàn lao động, an toàn thông tin và quản lý năng lượng.
Đối với các tổ chức chứng nhận, kết quả khảo sát này khẳng định tầm quan trọng của việc cung cấp các dịch vụ chứng nhận và đào tạo đa dạng, đặc biệt là các tiêu chuẩn mới nổi, để hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh và hội nhập thành công vào chuỗi cung ứng toàn cầu.
Bài viết do GIC Việt Nam thực hiện sẽ phân tích chuyên sâu các kết quả của ISO Survey 2024, tập trung vào xu hướng tăng trưởng toàn cầu, các số liệu chi tiết và phần thông tin đáng chú ý của Việt Nam.
1. Thay đổi về phương pháp luận: Kỷ nguyên của IAF CertSearch
| IAF CertSearch (www.iafcertsearch.org) là cơ sở dữ liệu toàn cầu do Diễn đàn Công nhận Quốc tế (IAF) phát triển và quản lý. Đây được xem là nguồn xác minh tin cậy nhất để tra cứu và xác thực tính hợp lệ của các chứng chỉ hệ thống quản lý (như ISO 9001, ISO 14001, ISO/IEC 27001, v.v.) được công nhận trên toàn thế giới. |
+) Ưu điểm: Phương pháp mới này cung cấp một nguồn dữ liệu toàn diện, đáng tin cậy và cập nhật hơn, giảm bớt gánh nặng báo cáo cho các tổ chức chứng nhận và công nhận. Dữ liệu được cung cấp bởi các tổ chức chứng nhận đã được công nhận bởi thành viên của Thỏa thuận đa phương (IAF Multilateral Recognition Arrangement - MLA) của IAF.
+) Hạn chế: Về mặt dữ liệu, báo cáo cũng lưu ý một hạn chế đáng kể là thiếu dữ liệu từ các tổ chức chứng nhận thuộc cơ quan công nhận DAkkS của Đức. Tuy nhiên, điều này đã được bù đắp nhờ sự tham gia tích cực từ Trung Quốc, với nguồn dữ liệu chính thức từ chính phủ và cơ quan công nhận CNAS đã góp phần củng cố đáng kể độ chính xác của khảo sát đối với các tiêu chuẩn chính.
2. Kết quả chứng nhận toàn cầu: Sức bật của các tiêu chuẩn an toàn và bền vững
Năm 2024 tiếp tục chứng kiến vai trò chủ đạo của các tiêu chuẩn cốt lõi. ISO 9001:2015 về quản lý chất lượng vẫn là hệ thống quản lý phổ biến nhất với 1.474.118 chứng chỉ và 2.321.640 địa điểm được chứng nhận trên toàn cầu.
Tuy nhiên, sự tăng trưởng ấn tượng nhất lại được ghi nhận ở nhóm tiêu chuẩn liên quan đến an toàn và phát triển bền vững.
Bảng 1: Tổng số chứng chỉ & địa điểm được cấp trên toàn cầu - 2024
| Tiêu chuẩn | Hệ thống quản lý | Số chứng chỉ | Số địa điểm |
|---|---|---|---|
| ISO 9001 | Quản lý chất lượng | 1.474.118 | 2.321.640 |
| ISO 14001 | Quản lý môi trường | 676.232 | 1.176.389 |
| ISO 45001 | An toàn và sức khỏe nghề nghiệp | 542.527 | 941.546 |
| ISO/IEC 27001 | Quản lý an toàn thông tin | 96.709 | 179.877 |
| ISO 22000 | Quản lý an toàn thực phẩm | 59.521 | 75.606 |
| ISO 50001 | Quản lý năng lượng | 38.482 | 88.323 |
| ISO 13485 | Quản lý chất lượng thiết bị Y tế | 31.215 | 43.957 |
(Nguồn: Tổng hợp từ ISO Survey of Management System Standard Certifications – 2024)
3. Xu hướng tăng trưởng 2023-2024
Do có sự thay đổi về nguồn dữ liệu, báo cáo đã lưu ý rằng việc so sánh trực tiếp giữa các năm cần được nhìn nhận một cách thận trọng. Mặc dù vậy, các số liệu so sánh vẫn cho thấy rõ những xu hướng tăng trưởng bùng nổ.
Bảng 2: So sánh tăng trưởng toàn cầu (2023 so với 2024)
| Tiêu chuẩn | 2023 | 2024 | Số tăng | % tăng |
|---|---|---|---|---|
| ISO 45001 | 185.166 | 542.527 | +357.361 | +193,0% |
| ISO 14001 | 300.410 | 676.232 | +375.822 | +125,1% |
| ISO/IEC 27001 | 47.291 | 96.709 | +49.418 | +104,5% |
| ISO 9001 | 837.978 | 1.474.118 | +636.140 | +75,9% |
| ISO 50001 | 24.924 | 38.482 | +13.558 | +54,4% |
(Nguồn: Tổng hợp từ ISO Survey of Management System Standard Certifications – 2024)
Phân tích các xu hướng chính:
+) Bùng nổ an toàn và sức khỏe nghề nghiệp (ISO 45001): Với mức tăng trưởng 193,0%, ISO 45001 cho thấy một sự thay đổi mang tính toàn cầu trong nhận thức về tầm quan trọng của môi trường làm việc an toàn. Điều này không chỉ phản ánh áp lực pháp lý mà còn là yêu cầu từ chuỗi cung ứng và nhu cầu bảo vệ nguồn nhân lực của doanh nghiệp.
+) Tăng tốc vì môi trường (ISO 14001 & ISO 50001): ISO 14001 (Quản lý môi trường) tăng trưởng 125,1% và ISO 50001 (Quản lý năng lượng) tăng 54,4%. Điều này khẳng định xu hướng ESG (Môi trường - Xã hội - Quản trị) không còn là lựa chọn mà đã trở thành yêu cầu bắt buộc trong chiến lược kinh doanh toàn cầu.
+) An toàn thông tin là ưu tiên (ISO/IEC 27001): Tốc độ tăng trưởng 104,5% của ISO/IEC 27001 phản ánh mối lo ngại ngày càng tăng về an ninh mạng, bảo vệ dữ liệu trong bối cảnh chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ.
+) Chất lượng vẫn là nền tảng (ISO 9001): Mặc dù có tốc độ tăng trưởng phần trăm thấp hơn các tiêu chuẩn mới nổi, ISO 9001 vẫn tăng trưởng ấn tượng 75,9%, bổ sung hơn 636.000 chứng chỉ mới, khẳng định vai trò nền tảng của quản lý chất lượng đối với mọi tổ chức.
4. Thị trường chứng nhận tại Việt Nam
Số liệu trong ISO Survey 2024 cũng đã cung cấp một bức tranh chi tiết, cho thấy nhiều tín hiệu tích cực về hoạt động chứng nhận tại Việt Nam. Việt Nam tiếp tục là một trong những quốc gia có tốc độ tăng trưởng chứng nhận hàng đầu khu vực.
Bảng 3: Chứng nhận hệ thống quản lý tại Việt Nam (2024)
| Tiêu chuẩn | Số chứng chỉ | Số địa điểm |
|---|---|---|
| ISO 9001 | 7.762 | 10.739 |
| ISO 14001 | 3.465 | 4.992 |
| ISO 45001 | 1.560 | 2.491 |
| ISO 22000 | 991 | 1.195 |
| ISO/IEC 27001 | 430 | 787 |
| ISO 13485 | 196 | 260 |
| ISO 50001 | 190 | 287 |
| ISO 22301 | 15 | 31 |
| ISO 20000-1 | 12 | 24 |
| ISO 37001 | 2 | 2 |
| ISO 55001 | 1 | 1 |
(Nguồn: Tổng hợp từ ISO Survey of Management System Standard Certifications – 2024)
Bảng 4: Tốc độ tăng trưởng chứng nhận tại Việt Nam (2023 so với 2024)
| Tiêu chuẩn | 2023 | 2024 | Số tăng | % tăng |
|---|---|---|---|---|
| ISO/IEC 27001 | 293 | 430 | +137 | +46,76% |
| ISO 50001 | 131 | 190 | +59 | +45,04% |
| ISO 45001 | 1.082 | 1.560 | +478 | +44,18% |
| ISO 9001 | 5.638 | 7.762 | +2.124 | +37,67% |
| ISO 14001 | 2.524 | 3.465 | +941 | +37,28% |
(Nguồn: Tổng hợp từ ISO Survey of Management System Standard Certifications – 2024)
Phân tích thị trường Việt Nam:
+) Tăng trưởng đồng đều và bền vững: Việt Nam cho thấy sự tăng trưởng mạnh mẽ ở tất cả các tiêu chuẩn cốt lõi. Đặc biệt, tốc độ tăng trưởng của ISO 9001 (+37,67%) và ISO 14001 (+37,28%) là rất cao, cho thấy sự cam kết của doanh nghiệp Việt Nam trong việc hội nhập chuỗi cung ứng toàn cầu, nơi chất lượng và ý thức môi trường là yêu cầu cơ bản.
+) Đón đầu xu hướng an toàn và năng lượng: Tương tự xu hướng toàn cầu, các doanh nghiệp Việt Nam đang đầu tư mạnh mẽ vào các hệ thống quản lý mới:
- ISO 45001 (OHS) tăng trưởng +44,18%, phản ánh sự chú trọng ngày càng cao vào an toàn lao động, đặc biệt trong các ngành sản xuất.
- ISO 50001 (Năng lượng) tăng +45,04%, cho thấy các doanh nghiệp đang tích cực tìm kiếm giải pháp tiết kiệm năng lượng, giảm chi phí vận hành và đáp ứng các cam kết về phát thải ròng.
+) Thế mạnh của ngành đặc thù:
- An toàn thực phẩm (ISO 22000): Việt Nam có 991 chứng chỉ, một con số đáng kể, phản ánh tầm quan trọng của ngành công nghiệp thực phẩm và thủy sản xuất khẩu.
- Thiết bị Y tế (ISO 13485): Con số 196 chứng chỉ cho thấy sự phát triển của lĩnh vực sản xuất thiết bị y tế, một ngành đòi hỏi tuân thủ quy định nghiêm ngặt.
- Với ISO 9001: Các ngành sản xuất chiếm ưu thế, bao gồm Cao su và các sản phẩm nhựa (230 chứng chỉ), Kim loại cơ bản và các sản phẩm kim loại chế tạo (201) và Thiết bị điện và quang học (178). Ngành Xây dựng (132) cũng có số lượng chứng chỉ đáng kể.
- Với ISO 14001 & ISO 45001: Xu hướng tương tự khi các ngành công nghiệp chế tạo như Thiết bị điện và quang học (124 chứng chỉ 14001, 65 chứng chỉ 45001), Cao su và sản phẩm nhựa (122 chứng chỉ 14001, 34 chứng chỉ 45001) và Da và các sản phẩm da (16 chứng chỉ 14001, 15 chứng chỉ 45001) đều cho thấy sự áp dụng đồng thời cả ba hệ thống quản lý (Chất lượng - Môi trường - An toàn). Đây là xu hướng tích hợp hệ thống tất yếu để tối ưu hóa nguồn lực.
- Với ISO/IEC 27001: Không khác với dự đoán, ngành Công nghệ thông tin (42 chứng chỉ) dẫn đầu. Tuy nhiên, sự xuất hiện của ngành Thương mại bán buôn & bán lẻ (22) và Tài chính, bất động sản (10) cho thấy tiêu chuẩn này đang lan tỏa mạnh mẽ sang các lĩnh vực dịch vụ quan trọng khác.
Kết luận
Kết quả Khảo sát ISO 2024 đã cung cấp những thông tin giá trị, phản ánh rõ nét xu hướng dịch chuyển toàn cầu sang các tiêu chuẩn về bền vững (ISO 14001, ISO 50001) và an toàn (ISO 45001, ISO/IEC 27001). Đây là một xu hướng tất yếu và không thể đảo ngược.
Đối với Việt Nam, dữ liệu cho thấy một thị trường chứng nhận đang phát triển nhanh và ngày càng toàn diện. Doanh nghiệp Việt Nam không chỉ duy trì cam kết với chất lượng (ISO 9001) mà còn đang chủ động đón đầu các xu hướng toàn cầu về an toàn lao động, an toàn thông tin và quản lý năng lượng.
Đối với các tổ chức chứng nhận, kết quả khảo sát này khẳng định tầm quan trọng của việc cung cấp các dịch vụ chứng nhận và đào tạo đa dạng, đặc biệt là các tiêu chuẩn mới nổi, để hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh và hội nhập thành công vào chuỗi cung ứng toàn cầu.
GIC Việt Nam
