Net Zero là trạng thái mà lượng phát thải khí nhà kính còn lại do con người gây ra được cân bằng bởi các hoạt động hấp thụ khí nhà kính, thông qua các biện pháp như giảm thiểu phát thải tại nguồn, đầu tư vào các "bể hấp thụ carbon" (như trồng cây, quản lý đất đai) và sử dụng công nghệ loại bỏ carbon trực tiếp.
Hướng đến mục tiêu Net Zero mang lại nhiều lợi ích chiến lược cho doanh nghiệp, giúp xây dựng hình ảnh thương hiệu bền vững và gia tăng sức cạnh tranh. Các giải pháp tối ưu hóa năng lượng và quá trình sản xuất giúp tiết kiệm chi phí lâu dài và nâng cao khả năng thích ứng với các quy định môi trường ngày càng nghiêm ngặt. Việc cam kết Net Zero cũng giúp doanh nghiệp có thêm sự ủng hộ từ nhà đầu tư, khách hàng, đối tác và mở thêm cơ hội hợp tác.
Các cam kết quốc tế về Net Zero đang định hình lại môi trường kinh doanh toàn cầu. Thỏa thuận Paris và các mục tiêu phát triển bền vững của Liên Hợp Quốc (SDGs) kêu gọi giảm phát thải khí nhà kính để hạn chế sự gia tăng nhiệt độ toàn cầu, yêu cầu các quốc gia và doanh nghiệp hành động mạnh mẽ hướng tới Net Zero vào năm 2050. Nhiều quốc gia đã áp dụng các chính sách như thuế carbon, giới hạn phát thải và các tiêu chuẩn quản lý khí hậu (ISO, TCFD), yêu cầu doanh nghiệp đo và công khai phát thải. Ngoài ra, các liên minh tài chính như GFANZ cam kết hỗ trợ vốn cho các dự án Net Zero, tạo động lực lớn cho doanh nghiệp chuyển đổi sang phát triển bền vững, giúp tăng uy tín thương hiệu và đáp ứng các tiêu chuẩn ESG ngày càng quan trọng trong bối cảnh toàn cầu hóa.
Lợi ích của việc thực hiện mục tiêu Net Zero
Việc cam kết Net Zero giúp doanh nghiệp xây dựng hình ảnh thương hiệu tích cực, thể hiện trách nhiệm với môi trường và cộng đồng. Khách hàng ngày càng ưu tiên các sản phẩm và dịch vụ từ những thương hiệu có ý thức bảo vệ môi trường, do đó, doanh nghiệp đạt Net Zero không chỉ nâng cao uy tín mà còn tăng thêm sức cạnh tranh trên thị trường. Cam kết Net Zero tạo ra lợi thế khi doanh nghiệp mở rộng thị trường hoặc giới thiệu sản phẩm mới, đặc biệt tại các quốc gia có yêu cầu cao về phát triển bền vững.
Khi áp dụng các biện pháp hướng đến Net Zero, doanh nghiệp phải đầu tư vào tối ưu hóa năng lượng và quá trình sản xuất, từ đó giúp tiết kiệm tài nguyên và giảm thiểu lãng phí. Dù ban đầu có thể đòi hỏi chi phí cao, nhưng về dài hạn, việc cải thiện hiệu quả năng lượng sẽ giúp doanh nghiệp giảm chi phí vận hành đáng kể. Các biện pháp này không chỉ tăng tính bền vững mà còn cải thiện lợi nhuận và giúp doanh nghiệp thích nghi tốt hơn với những biến động về giá cả tài nguyên.
Hướng đến Net Zero là một cam kết mạnh mẽ, giúp doanh nghiệp thu hút sự chú ý từ nhà đầu tư và các tổ chức tài chính quan tâm đến phát triển bền vững. Những bên liên quan này thường ưu tiên các doanh nghiệp có chiến lược giảm phát thải, vì họ tin rằng những doanh nghiệp đó có khả năng duy trì sự phát triển trong dài hạn. Việc đạt được các mục tiêu Net Zero cũng mở ra cơ hội tiếp cận các nguồn vốn ưu đãi, quỹ xanh và các chương trình hỗ trợ từ chính phủ, từ đó tạo thêm nguồn lực cho doanh nghiệp.
Khi ngày càng nhiều quốc gia áp dụng các quy định nghiêm ngặt về phát thải, việc đạt mục tiêu Net Zero giúp doanh nghiệp đảm bảo tuân thủ các quy định này, tránh được rủi ro pháp lý và các khoản phạt lớn. Doanh nghiệp có lộ trình giảm phát thải rõ ràng sẽ ít bị ảnh hưởng bởi những thay đổi trong chính sách môi trường, đồng thời duy trì được ổn định hoạt động kinh doanh. Cách tiếp cận này không chỉ bảo vệ doanh nghiệp trước các yêu cầu pháp lý mà còn góp phần xây dựng hệ thống quản lý bền vững và tiên tiến.
Các bước triển khai
Để hướng đến Net Zero, doanh nghiệp cần bắt đầu bằng việc đánh giá mức phát thải hiện tại, giúp xác định các nguồn phát thải chính trong toàn bộ hoạt động của mình. Việc này bao gồm thu thập và phân tích dữ liệu phát thải từ các quá trình sản xuất, chuỗi cung ứng, tiêu thụ năng lượng và các hoạt động liên quan khác. Phân loại phát thải theo từng nguồn cụ thể giúp doanh nghiệp hiểu rõ mức độ đóng góp của từng yếu tố vào tổng phát thải và là cơ sở để đề ra các giải pháp giảm thiểu hiệu quả, tập trung vào những khu vực có tác động lớn nhất.
Dựa trên dữ liệu về hiện trạng phát thải, doanh nghiệp cần đặt ra các mục tiêu giảm phát thải phù hợp với năng lực và quy mô của mình. Những mục tiêu này nên được xây dựng theo từng giai đoạn, bao gồm các mục tiêu ngắn hạn dễ đạt được và các mục tiêu dài hạn hướng đến giảm thiểu toàn diện. Thiết lập mục tiêu rõ ràng giúp doanh nghiệp có lộ trình hành động cụ thể và có thể đo lường được tiến độ; đảm bảo sự cam kết nhất quán và tạo động lực cho các bộ phận trong doanh nghiệp cùng hướng đến mục tiêu chung.
Một đội ngũ chuyên trách đóng vai trò then chốt trong việc thực hiện và giám sát lộ trình Net Zero của doanh nghiệp. Nhóm này nên bao gồm các thành viên từ các phòng ban liên quan như quản lý sản xuất, môi trường, tài chính và vận hành, với vai trò và trách nhiệm rõ ràng cho từng thành viên. Đội ngũ này sẽ thực hiện các giải pháp giảm phát thải, thường xuyên theo dõi tiến độ, điều chỉnh kế hoạch khi cần thiết và báo cáo kết quả cho ban lãnh đạo. Một đội ngũ chuyên trách am hiểu và chuyên nghiệp là nền tảng giúp doanh nghiệp duy trì sự liên tục và hiệu quả trong lộ trình Net Zero.
Lập kế hoạch dài hạn là bước quan trọng để doanh nghiệp có thể đạt được mục tiêu Net Zero một cách bền vững. Kế hoạch này bao gồm một lộ trình chi tiết với các mốc thời gian rõ ràng, các mục tiêu cụ thể cho từng giai đoạn và những bước hành động cần thiết. Chiến lược dài hạn giúp định hình hướng đi, tạo ra sự linh hoạt để doanh nghiệp có thể điều chỉnh và thích ứng với các thay đổi bên ngoài, như chính sách môi trường mới hoặc công nghệ tiên tiến.
Biện pháp giảm phát thải
Tối ưu hóa năng lượng và chuyển đổi xanh: Doanh nghiệp có thể giảm đáng kể phát thải bằng cách áp dụng các công nghệ tiết kiệm năng lượng và chuyển đổi sang năng lượng tái tạo. Tối ưu hóa năng lượng bao gồm các giải pháp như sử dụng hệ thống quản lý năng lượng thông minh, lắp đặt thiết bị điều chỉnh tải và tận dụng ánh sáng tự nhiên để giảm phụ thuộc vào điện năng. Chuyển đổi xanh còn bao gồm việc đầu tư vào các nguồn năng lượng tái tạo như năng lượng mặt trời, gió hoặc sinh khối, góp phần giảm phát thải khí nhà kính trực tiếp từ các hoạt động sản xuất. Việc kết hợp các công nghệ tiết kiệm năng lượng và sử dụng năng lượng tái tạo giúp doanh nghiệp đạt mục tiêu Net Zero và tối ưu hóa chi phí vận hành về dài hạn.
Giảm thiểu và tái sử dụng: Trong quá trình sản xuất, doanh nghiệp có thể giảm phát thải bằng cách cải tiến quá trình để tối ưu hóa nguyên vật liệu, giảm thiểu chất thải và tăng khả năng tái sử dụng. Mục tiêu này có thể đạt được qua các kỹ thuật như thiết kế sản phẩm theo hướng bền vững, sử dụng vật liệu có khả năng tái chế cao và cải tiến quá trình để giảm thiểu phế liệu sản xuất. Tái sử dụng giúp giảm khối lượng chất thải cuối cùng, giảm thiểu nhu cầu sử dụng tài nguyên mới, qua đó hạn chế lượng khí thải phát sinh trong toàn bộ vòng đời sản phẩm. Những giải pháp này tạo ra giá trị vòng đời bền vững cho sản phẩm và giảm đáng kể tác động môi trường.
Cải tiến chuỗi cung ứng: Phát thải gián tiếp trong chuỗi cung ứng có thể chiếm phần lớn tổng lượng phát thải của doanh nghiệp, do đó, việc hợp tác với các đối tác và nhà cung cấp để giảm phát thải là một yếu tố quan trọng. Doanh nghiệp có thể đặt ra các tiêu chuẩn phát thải rõ ràng và yêu cầu các nhà cung cấp tuân thủ, hoặc hỗ trợ họ áp dụng công nghệ và quá trình ít phát thải hơn. Việc thiết kế lại mạng lưới chuỗi cung ứng nhằm tối ưu hóa vận chuyển, giảm khoảng cách và lựa chọn phương tiện vận tải tiết kiệm nhiên liệu cũng là các biện pháp kỹ thuật hữu hiệu. Cải tiến chuỗi cung ứng giảm thiểu phát thải, nâng cao hiệu quả vận hành và thúc đẩy sự bền vững của doanh nghiệp.
Đầu tư công nghệ mới: Đổi mới công nghệ cũng là yếu tố then chốt để doanh nghiệp đạt mục tiêu Net Zero, đặc biệt là sử dụng các công nghệ carbon thấp hoặc tái tạo. Những công nghệ này bao gồm hệ thống lọc khí hiện đại, lưới điện phân tán để tích hợp năng lượng tái tạo và các quá trình sản xuất tiết kiệm năng lượng như in 3D hoặc sử dụng robot tự động hóa. Doanh nghiệp cũng có thể đầu tư vào công nghệ dự đoán và phân tích dữ liệu để tối ưu hóa hiệu suất và giảm tiêu thụ năng lượng. Khuyến khích đổi mới sáng tạo giúp doanh nghiệp luôn đi trước trong lĩnh vực kỹ thuật môi trường, đáp ứng các yêu cầu pháp lý và mở ra cơ hội phát triển bền vững dài hạn.
Đo lường và báo cáo phát thải
Để đảm bảo theo dõi và kiểm soát phát thải, doanh nghiệp cần sử dụng các công cụ và phương pháp đo lường phát thải phù hợp với đặc thù hoạt động của mình. Các công cụ này bao gồm phần mềm quản lý khí thải, cảm biến đo lường tự động và các công cụ phân tích khí nhà kính như GHG Protocol, ISO 14064 hoặc Carbon Trust Standard. Đội ngũ nhân sự được đào tạo cần nắm vững cách sử dụng các công cụ này, từ thu thập dữ liệu tại chỗ đến phân tích số liệu để không bỏ sót nguồn phát thải. Hướng dẫn rõ ràng giúp tối ưu hóa việc thu thập và xử lý dữ liệu phát thải, tạo nền tảng để đánh giá chính xác tình hình phát thải hiện tại.
Phân tích dữ liệu có vai trò quan trọng trong đánh giá mức độ hiệu quả của các biện pháp giảm phát thải đã triển khai. Các dữ liệu phát thải thu thập được sẽ được đối chiếu và phân tích theo các tiêu chí định trước để xác định mức độ giảm thiểu đạt được qua từng biện pháp. Quá trình này bao gồm việc so sánh số liệu phát thải trước và sau khi áp dụng các giải pháp, phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến phát thải và đánh giá các khu vực có tiềm năng giảm thiểu cao nhất giúp doanh nghiệp hiểu rõ hiệu quả của từng biện pháp, cung cấp thông tin để điều chỉnh và tối ưu hóa chiến lược giảm phát thải
Để đảm bảo minh bạch và duy trì cam kết Net Zero, doanh nghiệp cần lập báo cáo định kỳ về tiến độ giảm phát thải và kết quả đạt được. Báo cáo này thường bao gồm thông tin chi tiết về các nguồn phát thải, các biện pháp đã triển khai, mức phát thải hiện tại so với mục tiêu và các chỉ số cải thiện. Việc lập báo cáo định kỳ giúp doanh nghiệp theo dõi tiến độ thực hiện, cung cấp cơ sở dữ liệu để đánh giá sự tuân thủ các yêu cầu pháp lý và các tiêu chuẩn phát thải. Báo cáo này cũng có thể được công khai nhằm nâng cao sự minh bạch và nhận được sự ủng hộ từ các bên liên quan, bao gồm nhà đầu tư, khách hàng và cộng đồng.
Đạt được mục tiêu Net Zero là một hành trình đòi hỏi doanh nghiệp phải có cam kết mạnh mẽ, sự chuẩn bị kỹ lưỡng và đầu tư lâu dài. Các bước hướng dẫn từ đánh giá phát thải, thiết lập mục tiêu, xây dựng đội ngũ, đến triển khai các biện pháp giảm phát thải và báo cáo minh bạch giúp doanh nghiệp đáp ứng các tiêu chuẩn môi trường, xây dựng nền tảng vững chắc cho phát triển bền vững. Hướng tới Net Zero không chỉ giúp doanh nghiệp tối ưu hóa chi phí, nâng cao uy tín, khả năng cạnh tranh mà còn góp phần xây dựng cộng đồng và môi trường sống xanh, tạo giá trị lâu dài cho cả xã hội. Cam kết này chính là một yếu tố quan trọng cho sự thành công và phát triển của doanh nghiệp trong bối cảnh toàn cầu đang chuyển mình sang nền kinh tế carbon thấp.
