Tesla, một trong những công ty tiên phong trong lĩnh vực xe điện, đã đạt được thành công đáng kể bằng việc áp dụng chiến lược đổi mới sáng tạo mở. Khác với cách tiếp cận truyền thống, Tesla không chỉ dựa vào nghiên cứu và phát triển nội bộ mà còn tận dụng tri thức và công nghệ từ các đối tác bên ngoài thông qua các mối quan hệ hợp tác chiến lược. Cách tiếp cận này đã giúp Tesla phát triển nhanh chóng, giảm chi phí và tạo ra những sản phẩm mang tính đột phá, như các mẫu xe Model S, Model 3, Model X, và Model Y.
Đổi mới sáng tạo mở với quá trình kết hợp
Khái niệm đổi mới sáng tạo mở (open innovation) được Henry Chesbrough giới thiệu vào năm 2003. Theo đó, các công ty không chỉ dựa vào nguồn lực và tri thức nội bộ mà cần tận dụng các nguồn tri thức từ bên ngoài để phát triển sản phẩm mới và mở rộng thị trường. Đổi mới sáng tạo mở có thể chia thành ba loại quá trình:
- Quá trình inbound (hấp thụ tri thức từ bên ngoài vào): Công ty hợp tác với các đối tác, nhà cung cấp hoặc thậm chí là các đối thủ cạnh tranh để thu thập tri thức và công nghệ.
- Quá trình outbound (chia sẻ tri thức từ trong ra ngoài): Công ty cấp phép hoặc chuyển giao công nghệ cho các tổ chức khác để khai thác các giải pháp công nghệ ngoài phạm vi nội bộ.
- Quá trình kết hợp (coupled process): Kết hợp cả inbound và outbound, tức là vừa thu thập tri thức từ bên ngoài vừa chia sẻ tri thức nội bộ với đối tác.
Các loại hình hợp tác của Tesla
Tesla đã xây dựng một mạng lưới hợp tác rộng khắp, gồm các loại hình liên minh chính như:
- Liên minh nhà cung cấp (Supplier alliances): Các nhà cung cấp cung cấp linh kiện quan trọng như pin lithium-ion, hệ thống động cơ điện và các bộ phận khác cho sản phẩm của Tesla.
- Liên minh R&D (Research and Development alliances): Tesla hợp tác với các công ty công nghệ và nghiên cứu để phát triển các giải pháp công nghệ tiên tiến hơn, tăng cường hiệu suất và tính năng của các mẫu xe điện.
- Liên minh OEM (Original Equipment Manufacturer): Tesla cung cấp các hệ thống truyền động điện cho các nhà sản xuất ô tô khác, cho phép các đối tác nhanh chóng đưa các dòng xe điện ra thị trường mà không cần phát triển từ đầu.
+) Hợp tác với Panasonic
Một trong những hợp tác nổi bật nhất của Tesla là với Panasonic, nhà sản xuất pin hàng đầu thế giới. Pin là thành phần cốt lõi trong xe điện, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu suất, phạm vi hoạt động và giá thành. Việc hợp tác với Panasonic đã giúp Tesla có được nguồn cung ổn định và đảm bảo chất lượng cao cho các mẫu xe như Model S, Model X, và Model 3.
Ban đầu, Panasonic và Tesla thiết lập hợp đồng cung cấp pin vào năm 2009. Sau đó, vào năm 2010, để củng cố mối quan hệ này, Panasonic đã đầu tư 30 triệu USD vào Tesla. Cả hai công ty cùng hợp tác để phát triển các thế hệ pin mới, tối ưu hóa cho xe điện với hiệu suất cao và tuổi thọ dài. Đặc biệt, sự hợp tác này đã mở đường cho việc xây dựng nhà máy Gigafactory tại Nevada, một trong những nhà máy sản xuất pin lớn nhất thế giới. Gigafactory giúp Tesla giảm chi phí sản xuất pin, từ đó hạ giá thành sản phẩm và mở rộng quy mô sản xuất.
+) Hợp tác với Toyota
Vào năm 2010, Tesla và Toyota đã ký thỏa thuận hợp tác trị giá 50 triệu USD, theo đó Tesla cung cấp các công nghệ truyền động điện cho phiên bản điện của dòng xe Toyota RAV4. Điều này không chỉ giúp Tesla tiếp cận thị trường lớn của Toyota mà còn mở ra cơ hội để công ty học hỏi về điều hành sản xuất, quản lý chất lượng và các tiêu chuẩn công nghiệp từ một trong những nhà sản xuất ô tô lớn nhất thế giới.
Toyota đã hỗ trợ Tesla trong việc mua lại một nhà máy sản xuất lớn tại Fremont, California, giúp công ty nhanh chóng thiết lập quy trình sản xuất cho các dòng xe mới của mình như Model S. Sự hợp tác này là một ví dụ điển hình về cách hai công ty có thể tận dụng thế mạnh của nhau để phát triển sản phẩm mới và mở rộng thị trường.
+) Hợp tác với Daimler
Năm 2009, Daimler AG đã đầu tư 50 triệu USD vào Tesla, đồng thời hợp tác với công ty để phát triển hệ thống pin cho dòng xe Smart Electric Drive. Sự hợp tác này giúp Tesla có được nguồn vốn cần thiết để mở rộng quy mô sản xuất và nghiên cứu các công nghệ mới. Daimler, ngược lại, cũng hưởng lợi từ việc tiếp cận công nghệ tiên tiến của Tesla để nhanh chóng phát triển các mẫu xe điện của riêng mình.
Ưu và nhược điểm của đổi mới sáng tạo mở
Việc áp dụng đổi mới sáng tạo mở giúp Tesla đạt được nhiều lợi ích vượt trội. Nhờ các liên minh chiến lược, công ty có thể:
- Tăng cường tri thức và công nghệ: Tesla có thể tiếp cận và tích hợp những công nghệ tiên tiến từ các đối tác, từ đó cải thiện hiệu suất và tính năng của sản phẩm.
- Giảm chi phí sản xuất: Hợp tác với các nhà cung cấp giúp Tesla giảm chi phí nghiên cứu và phát triển, đồng thời tận dụng lợi thế quy mô.
- Đẩy nhanh thời gian ra thị trường: Nhờ tận dụng tri thức và nguồn lực từ đối tác, Tesla có thể rút ngắn thời gian phát triển và sản xuất, đáp ứng nhanh chóng nhu cầu thị trường.
Tuy nhiên, chiến lược này cũng tiềm ẩn những rủi ro như chi phí điều phối (chi phí quản lý hợp tác, duy trì liên lạc, điều chỉnh quy trình...) tăng cao và nguy cơ bị đối tác lợi dụng hoặc trở thành đối thủ cạnh tranh trong tương lai. Nếu không quản lý tốt, các liên minh có thể gây ra những xung đột về quyền lợi và lợi nhuận.
Tesla đã thành công trong việc áp dụng chiến lược đổi mới sáng tạo mở, tạo dựng được một hệ sinh thái hợp tác rộng lớn với các đối tác chiến lược trong và ngoài ngành công nghiệp ô tô. Nhờ đó, công ty không chỉ tối ưu hóa quy trình sản xuất mà còn thúc đẩy sự phát triển nhanh chóng của các dòng sản phẩm mới. Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng khốc liệt, việc duy trì và mở rộng các liên minh chiến lược là một trong các yếu tố quyết định sự thành công bền vững của Tesla.
Để tiếp tục phát triển và giữ vững vị thế dẫn đầu trong ngành công nghiệp xe điện, Tesla cần:
- Mở rộng hợp tác với các công ty công nghệ mới: Đặc biệt là trong các lĩnh vực như trí tuệ nhân tạo, tự động hóa và năng lượng tái tạo để tăng cường hiệu suất và khả năng tự lái của xe.
- Hợp tác với chính phủ và tổ chức phi chính phủ: Thúc đẩy việc xây dựng các chính sách hỗ trợ xe điện và cơ sở hạ tầng trạm sạc, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của ngành xe điện.
- Đầu tư vào nghiên cứu phát triển các công nghệ pin thế hệ mới: Giải quyết các vấn đề về phạm vi hoạt động và thời gian sạc để làm cho xe điện trở nên tiện lợi và phổ biến hơn.
